De kunst van het niet doen

De kunst van het niet doen

BLOG PIEN ROMMENS

In mijn werk als systemisch coach van mensen en organisaties stuit ik soms op een eigen patroon: “je bent pas van waarde als je iets doet.” Ik kom uit een familie van vrouwen die het hard werken goed begrijpen. Mijn oma leidde een snoepkraam, mijn moeder stond voor de klas.
In mijn werk als coach ben ik van waarde door ruimte te creëren en “holding space” te bieden. In mijn interpretatie betekent dit juist waardevol zijn door niet te doen. En dat kan dan precies een moment zijn dat ik een stemmetje hoor: “verdien je daar je geld mee?” Dit stemmetje veroorzaakt een soort error in mijn hoofd en lijf – misschien voel jij dat ook wel. In deze blog wil ik de kunst van het ‘niet doen’ en de paradox van waarde creëren door juist niet te doen verder verkennen.

De verwarring die ik voel rond ‘niet doen’ heeft te maken met het verschil tussen ‘niet doen’ en ‘niets doen’. Het verschil zit hem in de toevoeging van de ‘s’ achter ‘niet’. Terwijl ze in de praktijk vaak door elkaar gebruikt worden, betekenen ze niet hetzelfde. Dit wordt duidelijk als ik ga voelen wat ‘niet doen’ in mij oproept. Gedachten in mijn hoofd zetten vraagtekens bij de waarde van niet handelen, en mijn lijf voelt onrust. Ik herken mijn eigen patroon: oplossen, handelen, helpen. Maar ik weet inmiddels ook dat juist dit patroon en deze gedachten soms moeten parkeren, dat ik niet moet willen interveniëren.

Vanuit systemisch perspectief gezien is de kunst van het niet doen juist noodzakelijk. Het vraagt om een andere houding ten opzichte van actie en rust. In de visie van Bert Hellinger, de grondlegger van de systemische therapie, is ‘niet doen’ geen passieve afwezigheid, maar juist een actieve openheid voor wat zich aandient in onszelf en in onze relaties. Het is een vorm van ontvankelijkheid, het afstemmen op wat er is. Het stelt ons in staat om ons dieper te verbinden met onszelf en met anderen.

De kunst van het niet doen vraagt van ons vertrouwen, rust en opmerkzaamheid. Systemisch gezien is niet doen geen passiviteit, maar een actieve keuze om ruimte te laten voor balans, herstel en groei binnen het systeem.

Niet doen betekent bevrijding van de constante drang om iets te veranderen of meteen in actie te komen. Door ruimte te laten, kunnen anderen hun eigen kracht of verantwoordelijkheid ontdekken. Het niet doen is een vorm van overgave aan het moment, en het vertrouwen dat rust en stilte ons toegang geven tot wat werkelijk belangrijk is. Het betekent niet alleen het loslaten van controle, maar ook het toestaan dat wat verborgen blijft zich kan ontvouwen. Het geeft ruimte en een uitnodiging om ook andere dingen boven te laten komen.

Is de kunst van het niet doen voor mij makkelijk? Ik zou zeggen: het is soms hard werken.
Hoe ervaar jij de kunst van het niet doen? Ken je het, of juist niet? Ik ben benieuwd naar jouw gedachten hierover! En heb je nog tips? Ik hoor ze graag.

Je bent overigens welkom om in een familieopstelling of in persoonlijke coaching te onderzoeken hoe jouw familiesysteem van invloed is op jouw gedrag ten aanzien van “niet(s) doen”.