je kunt je partner niet veranderen

Ik ben geboren in een gezin waar de vader en de moeder (de mijne) het niet altijd even goed met elkaar konden vinden. Als kleine jongen was dit voor mij lastig. Je ziet je ouders liever gelukkig zijn met elkaar, neem ik aan. Maar, – en dat kon ik vroeger niet zien, nu wel – het heeft me ook veel opgeleverd. Ik heb mezelf in die omgeving ontwikkeld tot een ‘behoedzame verbinder’. Vredestichter, ook wel. Ik heb dus ook een talent aan de relatieproblemen van mijn ouders te danken.

Daardoor ook, ben ik nieuwsgierig geworden naar ‘hoe liefdesrelaties werken’ (waaronder mijn eigen relatie met Pien) en heb ik gaandeweg dingen geleerd over wat van belang is voor een gezonde partnerrelatie. Dat leverde een rijtje van 3 fundamentele bouwstenen op. Als je een evenwichtige partnerrelatie wilt ontwikkelen, dan is het goed om je hier bewust van te worden. En de bouwstenen toe te passen. Bij het coachen van stellen bij Hart & Plek gebruiken we ze als uitgangspunt. Deze blog gaat over bouwsteen 3:

Je kunt je partner niet veranderen

In de ideale wereld lopen alle relaties met de mensen om je heen op rolletjes, ook die met je liefdespartner. Maar helaas is de wereld niet ideaal :-). Dus komt het voor dat je je partner wel eens niet begrijpt, je langs elkaar hen praat, of je je verschrikkelijk irriteert aan het gedrag van je partner. Dan zou je de ander het liefste willen veranderen. 

Ik heb slecht nieuws voor je: dat gaat niet.

Tenminste, niet op commando. En dat is maar goed ook. Dit wil niet zeggen dat je niets kunt veranderen aan hoe je je partner ervaart (ook vice-versa). En dat kan een enorm verschil maken. In deze blog leg ik uit hoe dat werkt. 

Even wat theorie erbij: De Transactionele Analyse (TA). Deze wetenschap onderzoekt de menselijke interactie. Het is een razend interessant hulpmiddel waarmee je je relatie objectief, van een afstandje, kunt analyseren. Er zijn boeken over volgeschreven, die ik zeker aanraad, maar hier beperk ik me tot een onderdeel ervan: het OVK-model.

Om het heel kort uit te leggen, komt het er op neer dat je vanuit verschillende posities met een ander kunt communiceren: de kind-, de ouder- en de volwassen positie. De positie kies je meestal niet bewust. En de reactie van de ander is vaak ook onbewust. je doet het omdat je het zo gewend bent, het zo (onbewust) geleerd hebt, of gewoon ff niet weet hoe je het anders moet doen. 

Een voorbeeld (plaatje 1). A vraagt jengelend en zeurend (vanuit de Verwend Kind-positie) om iets gedaan te krijgen bij B. Dat irriteert bij B, die A vervolgens boos op zijn nummer zet (de Strenge Ouder-positie). Wat weer tot irritatie leidt bij B. Etcetera. 

De oplossing zit hem in het doorbreken van dit patroon. In het model (plaatje 2) betekent dat dat B vanuit de Volwassen positie reageert. Bijvoorbeeld door uit te spreken wat het met hem doet en wat hij graag zou willen. Dit doorbreekt het patroon en nodigt de ander uit om ook iets anders te doen, naar de Volwassen positie te komen. Ik hoop dat ik dit helder uitleg, als dat niet zo is dan vertel ik het je graag nog eens persoonlijk. Of ik laat het je ervaren, nog leuker. 

Als je de irritatie over het gedrag van je partner kunt aangrijpen om een onderzoek te beginnen naar elkaar (bijvoorbeeld met wat de TA te bieden heeft), dan buig je het patroon om en krijg je een ander soort interactie. Eentje die meer aansluit bij je innerlijke behoeften, eerlijker is en ‘gaat waar het echt over gaat’.

Dit is in ieder geval goed voor jezelf, omdat je buitenkant (wat zeg ik) beter aansluit bij je binnenkant (wat wil ik). Maar, en nu komt de BONUS: de ervaring leert dat er ook vaak bij de ander iets verandert. Door vanuit je Volwassen positie te communiceren, nodig je de ander uit om dat ook te doen. Dus: verandering in jouw gedrag ook leidt tot ander gedrag bij je partner. Er gebeurt iets anders in de uitwisseling, en je groeit in je relatie.

Dus: door allebei meer jezelf te worden kom je niet vérder van elkaar af te staan, maar juist dichter bij elkaar. Je gaat de relatie met de ander aan vanuit een stevige verbinding met jezelf, waardoor je waardevoller bent voor de ander. En vice versa.

Kortom: verandering van je partner begint bij jezelf.